Je hersenen, gevoel en lichaam zijn één systeem. En alle drie hebben hun kwaliteiten. En alle drie kunnen soms zo hard roepen, dat de andere twee worden overschreeuwd. Het liefst willen de hersenen zo snel mogelijk tot een conclusie komen over wat er aan de hand is, zodat ze snel met een oplossing kunnen komen. Maar de snelste route is niet altijd de meest nauwkeurige. En met gevoelens, je lijf en emoties luistert het nauw.
De hersenen en hun taak
Het meest primitieve deel van de hersenen is al actief vóór we geboren worden. Dit gedeelte wordt ook wel de ‘reptielenhersenen’ genoemd. Zij zijn o.a. verantwoordelijk voor eten, slapen, wakker worden, huilen, ademen, temperatuur ervaren en honger.
Daarboven liggen de ‘zoogdierhersenen’ (limbisch systeem), deze ontwikkelen zich nà de geboorte. Hier bevinden zich de emoties, de waarnemer van gevaar, de beoordelaar van wat prettig of beangstigend is en de censor die bepaalt wat er wel of niet belangrijk is om te overleven.
Daarboven ligt de neocortex. Deze maakt dat wij in staat zijn om taal te gebruiken en abstract te denken. Het geeft ons de mogelijkheid om te plannen en te reflecteren, beelden te vormen van toekomstscenario’s en helpt ons te voorspellen wat er zal gebeuren als we iets doen of nalaten.
“De belangrijkste taak van je hersenen is om ervoor te zorgen dat we overleven, zelfs in de erbarmelijkste omstandigheden. Al het andere is secundair.”
(Traumasporen, Prof. dr. Bessel van der Kolk, 2020)
Gevoelens en emoties
Ook gevoelens kunnen soms enorm de overhand nemen. Maar eigenlijk is het niet het gevoel dat de overhand neemt, maar de beelden die blijven rondwaren, de herinnering die snel oproepbaar is, zodat iedere keer opnieuw het bijpassende gevoel wordt ervaren. Wanneer iemand last heeft van een traumatische ervaring, is het vaak een zelfde soort situatie, een geur of een geluid, dat de beelden van die ervaring onmiddellijk weer oproepen en vervolgens ook de bijbehorende gevoelens van toen. Dit proces gaat zo razendsnel, dat het al aan de hand is, voordat men er zich van bewust is.
Indien er geen sprake is van een aanwijsbaar traumatische ervaring en de gevoelens die (her)- beleefd worden, subtiel zijn, letten we er eigenlijk niet zo op. Maar iedereen kent het volgende wel: een bepaalde geur of dat ene liedje dat meteen doet denken aan…. Precies! Die ene specifieke ervaring of dat ene huis of die ene dag.
En daar hoort dat gevoel bij, dat, op dat moment, al is het maar één seconde, weer gevoeld wordt.
Handig weetje nummer 1
Op dat moment maakt het dus niet uit of het de werkelijkheid is van toen of van nu; het gevoel is er in het hier en nu. En dat is een handig weetje. Want je kan je gevoel dus een beetje sturen. Je kan een fijn gevoel oproepen. Bijvoorbeeld door een geur, een uitzicht of iets anders dat je zintuigen prikkelt, waardoor een fijn beeld en een prettig gevoel wordt ervaren.
Is het dan niet ‘jezelf voor de gek houden..’? Ik noem het ‘bewuste associaties maken met een doel’. We weten dat als een mens fijne gevoelens ervaart en zich veilig voelt, het systeem rustiger functioneert. En dat voelt ontspannen. Daarnaast vergeet je hierdoor al het andere niet zomaar. Dus je houd jezelf niet voor de gek, je helpt je systeem juist!
Handig weetje nummer 2
Een ander handig weetje is dat je hersenen zeer snel een conclusie trekken als je een bepaalde emotie of gevoel ervaart. Onmiddellijk komen je hersenen met een verklaring. ‘Het komt omdat die ene persoon zei dat …’ of ‘Ik erger me aan …’ . Maar die verklaring is niet altijd juist. Als je langer stilstaat bij wat je voelt en ervaart, welke sensatie je lichaam beleeft, zonder meteen een conclusie te willen trekken, zul je waarschijnlijk tot andere inzichten komen. De vraag die je jezelf kan stellen is: “Is dit wáár?”.
Je hóeft niet meteen te weten waardoor het komt of welke emotie(s) je precies voelt. Je kunt het gevoel ook even laten zijn. Dan kunnen je hersenen daarna een betere conclusie trekken.
Jouw systeem is uniek
Men is er nog niet helemaal over uit hoe dit hele systeem precies werkt. Maar dàt alle drie invloed hebben op elkaar, dat is zeker. Wat ook zeker is, is dat jij zo’n systeem hebt!
Helemaal van jou. En de precieze werking van jouw eigen systeem is uniek! Als je aandacht hebt voor jouw eigen systeem, leer je het steeds beter kennen èn besturen.
Wil jij je eigen unieke systeem beter leren kennen?
Je bent van harte welkom. Plan zelf je eerste afspraak via de contactpagina. Er is geen wachtlijst.
Ik ontvang je graag in mijn praktijk in Breda, ik geef sessies online en ik kom eventueel ook naar jou, thuis, op je werkplek of op een andere geschikte locatie. Informeer naar de mogelijkheden!
Klik op deze link om te lezen over stress: https://www.therapie-susan.nl/blog/stress-gezond-of-ongezond/