Op de een of andere manier heb je het gevoel dat je aan het worstelen bent, maar je begrijpt het zelf misschien niet zo goed. Je voelt je vermoeid, maar eigenlijk is er toch niet zoveel veranderd? Dan kan het zijn dat je overlevingsmechanisme hard aan het werk is, terwijl het tijd is voor iets anders. Maar hoe werkt dat nou, je overlevingsmechanisme? En wat is het precies?
Waarom een overlevingsmechanisme?
Bij een nare gebeurtenis in ons leven kunnen we veel pijn en verdriet ervaren. We zoeken dan tegelijkertijd naar een manier om het dagelijks functioneren te kunnen continueren. Is de pijn en het verdriet te groot, dan maken we de beweging om er van weg te gaan. Dit is geen bewuste beslissing, dit is de manier om mee te kunnen blijven doen in het dagelijkse leven.
We draaien ons weg van ons verdriet en misschien van leegte en pijn. Vervolgens spreken we onze eigen talenten aan om te kunnen blijven functioneren en tegelijkertijd weg te blijven van het verdriet, de pijn en wellicht leegte. Je talenten gaan hun uiterste best hiervoor doen en zo ontstaat, kort gezegd, je overlevingsmechanisme.
Overlevingsmechanisme en jouw talenten
Ieder overlevingsmechanisme is uniek, het bestaat tenslotte uit jouw eigen talenten. Mogelijke vormen van een deel van je overlevingsmechanisme benoem ik hieronder. Als inspiratie en bron gebruik ik hiervoor het boek Herbergen van verlies van Fiddelaers-Jaspers & Noten (2021).
Misschien herken je 1 of meerdere vormen? Dat kan gerust, we maken allemaal gebruik van overlevingsmechanismen. Dit is juist goed. Totdat je er last van ervaart. Dan is het niet meer prettig voor jezelf.
Onthechten
Het niet meer hechten aan iets of iemand kan een vorm zijn van overleven. Zonder dat je het echt bewust bent, is er de overtuiging dat je het alleen moet doen. Er is toch geen steun, troost of liefde. Ook binnen een relatie kun je onthecht zijn. Dan ben je niet echt in verbinding, ook al lijkt het voor de buitenwereld wel zo.
Bagatelliseren
Het idee vasthouden van ‘zo erg was het nou ook weer niet, het kan allemaal veel erger’. Het niet zo serieus nemen van je eigen pijn, het veel kleiner maken, kan een manier zijn om te overleven.
Vermijden
Een druk bestaan met veel afspraken in de agenda, voor werk en/of privé, geeft afleiding. Dit kan een manier zijn om weg te gaan van pijn en verdriet. Afleiding is goed en heeft een mens nodig. Maar enkel afleiding, geeft op den duur een zeer vermoeid gevoel. Het ‘overleven’ vergt te veel energie en vraagt om aanschouwen van wat er nog meer is. Het gekwetste deel in jezelf vraagt aandacht.
Controleren
De regie hebben en houden. Controle is meer een ‘moeten’ dan een ‘willen’. Maar zolang je het gevoel van controle ervaart, is er meer zekerheid dat er geen erge dingen gebeuren die leiden tot nare gevoelens waar je juist (onbewust) van weg gaat.
Compenseren
Iedere uitdaging of iedere mogelijke vlucht uit de dagelijkse sleur wordt met beide handen aangegrepen. Meteen wanneer iets in jezelf geraakt wordt, de beweging maken om iets anders te doen. Hard werken, een nieuw project of bijvoorbeeld fanatiek sporten. Alle tijd en energie kan daarnaartoe, zodat misschien een gevoel van leegte niet kan worden ervaren. Ook verslavingen kunnen een vorm zijn van compensatie als overlevingsmechanisme.
Maken van illusies
Hierbij gaat het om een wereld te scheppen waarin alles mooi is en je niet geraakt wordt. Als gebeurtenissen niet passen in dit wereldbeeld, horen ze er simpelweg niet bij.
Mengeling van verschillende vormen
Een overlevingsmechanisme kan bestaan uit mengeling van bovenstaande vormen. Belangrijk is dat je voelt dat de balans in jezelf zoek is. Je voelt aan dat het niet helemaal klopt, maar hoe dit precies zit, is lastig te duiden.
Het wil helpen!
Je overlevingsmechanisme is een deel van jouw systeem dat als doel heeft om je te helpen. Het geeft ons tijd, ruimte, kracht en afleiding. Je talenten worden nog meer ontwikkeld. Op een gegeven moment is het tijd dat je gekwetste deel, het verdriet, de pijn en leegte waar we van weggedraaid zijn, aandacht krijgt en gezien wordt door jezelf. Je overlevingsmechanisme kan langzaam plaats maken voor iets anders. Wanneer het hier tijd voor is, bepaal je zelf. Dit is aan jou.
Wil jij meer inzicht in je eigen overlevingsmechanismen of voel je dat je meer aan het overleven bent, dan echt leven en lukt het niet zo goed dit te veranderen? Laten we dan samen onderzoeken hoe dit in jou werkt en wat er precies speelt. Om vervolgens veranderingen te kunnen aanbrengen.
Je bent van harte welkom. Plan zelf je eerste afspraak via de contactpagina, stuur mij een bericht of bel mij! Er is geen wachtlijst.
Lees verder op mijn blog over de verdriet en het gekwetste deel in jezelf of lees verder op mijn blog over vechten, vluchten en bevriezen.