Zelfvertrouwen is niet zomaar een vaag gevoel van kunnen of durven. Volgens psycholoog Sterk (2015) gaat het om de overtuiging dat je in staat bent een taak redelijk goed te volbrengen. Die overtuiging komt voort uit een realistische inschatting van je eigen vaardigheden, vaak gevoed door eerdere positieve ervaringen. Wanneer iets eerder goed ging, groeit de verwachting dat het je opnieuw zal lukken.
Psycholoog Mewe (2022) benadrukt dat zelfvertrouwen ook diep verweven is met zelfwaardering. Dit betekent jezelf respecteren en accepteren, los van prestaties of de mening van anderen. Een gezonde dosis zelfwaardering vormt dan ook het fundament voor duurzaam zelfvertrouwen.
Vergelijken met andere mensen
Als mens ben je geneigd te kijken naar andere mensen: hoe zien ze eruit, wat voor dingen doen ze, zowel op fysiek gebied als bijvoorbeeld op het gebied van kennis, bezit, mening of status. Jezelf vergelijken is echt niet negatief. Het helpt om een duidelijker beeld van jezelf te krijgen. Door jezelf te vergelijken, evalueer je jezelf of bepaal je waar je graag naar toe zou willen groeien.
Maar als je jezelf op de kop gaat zitten, omdat het lang duurt of lijkt niet te lukken, dan werkt het negatief. Let wel: Iedereen loopt zijn eigen pad. Inspiratie halen uit anderen is gezond, maar jezelf naar beneden halen is onnodig en destructief. Focus op jouw unieke kwaliteiten en groei in jouw tempo.
Groei van zelfvertrouwen
Zelfvertrouwen groeit niet door jezelf telkens langs de meetlat van een ander te leggen. Het groeit juist als je leert om op jouw eigen manier, en in jouw tempo, te leven en keuzes te maken. Iedereen heeft andere omstandigheden, andere kwetsbaarheden, andere sterktes.
Je mag inspiratie halen uit anderen, maar laat hun leven geen norm zijn voor dat van jou. Jouw pad is uniek en dat is precies de bedoeling.
Als je steviger in je schoenen wilt staan, richt je aandacht dan naar binnen. Onderzoek jezelf. Als je jouw waarden kent en weet wat je belangrijk vindt, dan is dat een stevige fundering voor jouw persoon. Geef jezelf de ruimte om te ontdekken wie je bent.
- Wat zijn jouw kernwaarden?
- Wat zijn jouw kwaliteiten?
- Waar ben je al in gegroeid?
- Wat vind jij belangrijk, los van wat “men” vindt?
Door die focus op jezelf en je eigen groei, ontstaat ruimte voor een stabieler zelfvertrouwen die niet afhankelijk is van wat anderen doen of laten.
Haalbare doelen
Een perfect eindresultaat voor ogen hebben, blokkeert soms juist het ‘in actie komen’. Door bijvoorbeeld een gevoel van angst dat het uiteindelijke eindresultaat wellicht iets anders uitpakt, kom je pas laat in actie. Een fijne manier om in actie te komen is minder ver vooruit te kijken. Zet kleine stappen. Elke kleine stap die lukt geeft al zelfvertrouwen. Zie het als een proces. Stap voor stap. Focus op de inspanning die je doet.
De Innerlijke Criticus: ook je Bondgenoot!
Iedereen (maar echt.. Iederéén!!) kent momenten van twijfel en onzekerheid. Juist op die momenten klinkt er vaak een kritische stem in je hoofd: de innerlijke criticus. Deze stem herinnert je aan wat er mis kan gaan, wat je anders had moeten doen of waar je tekortschiet. Hoewel vervelend, is deze stem niet zonder functie. Zij ontstond vaak al in je jeugd, als beschermingsmechanisme tegen pijn of afwijzing. De criticus wil je behoeden, liefdevol bedoeld, maar niet altijd meer helpend in je volwassen bestaan.
Het is belangrijk te beseffen dat deze stem slechts een deel van jou is en ze vertegenwoordigt zeker niet de gehele waarheid. Door haar te herkennen, kun je haar inzetten als constructieve coach. Dit vereist oefening en bewustwording.
Van Kritiek naar Begrip
Een gezonde omgang met je innerlijke criticus begint bij bewustwording. Observeer je gedachten, noteer ze en wees nieuwsgierig naar wat ze je proberen te vertellen. Kloppen deze gedachten wel? Door jezelf vragen te stellen, kun je steeds beter begrijpen hoe jouw innerlijke criticus werkt.
Zie je innerlijke criticus als een overbezorgde metgezel. Niet als vijand, maar als iemand die het goed met je voor heeft. Bedank die stem gerust voor de intentie en kies ervoor om niet alles zomaar aan te nemen. Het is een mogelijk perspectief. Waar wil ze je voor beschermen? Wat is er gaande?
1. Word je bewust van je innerlijke criticus
De eerste stap is bewustwording. Let op wanneer de stem opduikt, wat zij zegt en hoe je je erbij voelt. Observeer deze gedachten zonder oordeel; Als je het fijn vindt om iets op te schrijven: Schrijf deze gedachte(n) op en wanneer ze opkomen.
2. Wat afstand ervan
Geef je innerlijke criticus een naam om er wat afstand van te creëren. Je hebt innerlijke kritische gedachten, je bent dit niet.
3. Onderzoek het nog meer, wees nieuwsgierig!
Sta even stil bij wat de criticus zegt, en onderzoek dat kritisch. Waar is de stem bang voor? Is wat zij zegt wel echt waar? Wat of waarom probeert zij iets te beschermen? Gebruik bijvoorbeeld de methode The Work van Byron Katie:
- “Is het waar?”
- “Kan ik absoluut zeker weten dat het waar is?”
- “Wat gebeurt er als ik die gedachte geloof?”
- “Wie zou ik zijn zonder die gedachte?”
4. Vind je innerlijke mentor
Het helpt om de innerlijke kritische stem te bedanken in plaats van te bestrijden. Ze wil je per slot van rekening redden! Belangrijk is om ook je innerlijke mentor te vinden. Stel jezelf de vraag: Wat zou ik tegen een goede vriend(in) zeggen in deze situatie? Gebruik datzelfde taalgebruik naar jezelf toe.
Grenzen, zelfvertrouwen en autonomie
Jouw grens gaat hand in hand met autonomie. Wat de één leuk of prettig vindt, geldt helemaal niet voor een ander. Als individu bleef je dingen anders een ander individu. Dat is ook de bedoeling. Ieder mens is anders. Je eigen grens herkennen is van belang, zo erken je je eigen autonomie. Je bent een vrij en eigen persoon met je eigen waarden en bijbehorende normen. Het herkennen van jouw grens gaat gepaard met gevoel in je lijf. Let op signalen zoals spanning, buikpijn, irritatie of vermoeidheid. Dit kunnen signalen zijn dat een grens van jou bereikt is of dat je met de gedachte speelt om iets te doen of te zeggen wat niet bij jou past.
Bij het communiceren van jouw grens naar de ander is het van belang om geen verwijten te maken en het te betrekken op jouw eigen gevoel. Te beginnen bij: ‘Ik….. Een discussie is tenslotte niet nodig, het is juist duidelijkheid waar we naar streven bij het communiceren van een grens. De ander kan uiteraard ook communiceren hoe die zich voelt. Erkennen van het gevoel van een ander is geen enkel probleem. Echter, dat betekent niet dat de grens wijzigt.
Een grens ‘ontvangen’ is niet altijd makkelijk. Hoe ga je om met ‘nee’? Zelf wil je bijvoorbeeld iets heel graag en de ander geeft aan dit juist niet te willen. Dit kan teleurstelling, frustratie, boosheid of verdriet met zich meebrengen. Het kan ook moeilijk zijn om dit te zien bij een ander. Tegelijkertijd is het het gevoel van degene die de ‘nee’ heeft ontvangen en daarom is het aan diegene om hier vanbinnen op een juiste wijze voor zichzelf mee om te gaan. Het ‘oplossen’ van dit gevoel doordat de ander een eigen grens aanpast, is geen houdbare blijvende oplossing. Dit zal (onbewuste) spanning opleveren in de verbinding die wellicht (veel) later aan het licht zal komen.
Een grens geeft duidelijkheid. En dit voegt toe aan het gevoel van zelfvertrouwen. Duidelijk zijn is eerlijk. Naar jezelf, maar ook naar de ander. Dan weten jullie allebei waar jullie aan toe zijn. Dat is fijn. Eerlijk zijn is niet altijd makkelijk en je mag er ook echt wel even moed voor verzamelen, maar uiteindelijk klaart het de lucht en helpt het om meer je eigen koers te bepalen.
Negatief Zelfbeeld, Depressie en EMDR
Een negatief zelfbeeld kan ook een slopende emotionele last zijn. Dit kan leiden tot depressieve gevoelens. EMDR kan hierin van betekenis zijn. Deze methode kan ervoor zorgen dat negatieve overtuigingen over jezelf plaatsmaken voor positieve gedachten over jezelf en op deze manier kan bijdragen aan een positief zelfbeeld.
EMDR kan dus helpen bij het herprogrammeren van diepgewortelde negatieve overtuigingen die het zelfbeeld beïnvloeden. Het kan ook bijdragen aan een gevoel van eigenwaarde en zelfcompassie door het doorbreken van vicieuze cirkels van zelfkritiek en helpen om jezelf met meer vriendelijkheid te benaderen.
Concrete tips voor het vergoten van je zelfvertrouwen
- Focus op je successen: In plaats van to-do-lijstjes, kun je beter lijstjes maken van wat al is gelukt. Het bewust stilstaan bij je prestaties geeft vertrouwen en voldoening.
- Stel haalbare doelen: Daag jezelf uit, maar wees realistisch. Kleine overwinningen en inspanningen bouwen je zelfvertrouwen op.
- Ken je sterke punten: Schrijf op waar je goed in bent. Gebruik krachtige zinnen als “Ik ben…” of “Ik heb…”. Draag dit lijstje met je mee en vul het regelmatig aan.
- Leer voor jezelf jouw manier van omgaan met kritiek: Kritiek is onvermijdelijk. Luister, weeg het af, en besluit zelf of het waardevol is voor jouw groei.
- Omring jezelf met voor jou positieve mensen: Mensen die je inspireren, motiveren je om zelf te groeien en in jezelf te geloven.
- Gun jezelf rust en ruimte: Tijd nemen voor jezelf is essentieel. Of dit nu een cursus, sport of hobby is. Investeren in jezelf vergroot je eigenwaarde.
- Accepteer complimenten: In plaats van ze weg te wuiven, neem ze in ontvangst. Ze zijn bedoeld om je te bevestigen in wie je bent.
- Laat onzekerheid toe: Niet alles hoeft meteen duidelijk te zijn. Onzekerheid toelaten maakt je flexibeler en veerkrachtiger.
- Blijf jezelf ontwikkelen op een manier die bij je past: Of het nu via boeken, cursussen of coaching is: persoonlijke groei versterkt je zelfbeeld.
- Investeer in fijne verbindingen: Relaties geven betekenis aan ons bestaan. Door betrokken te zijn bij anderen, groeit ook je zelfvertrouwen.
- Dagelijks doen: Benoem iedere avond iets waar je trots op bent van jezelf.
Hulp door therapiepraktijk Susan
Ben jij op zoek naar ondersteuning bij het vergroten of onderzoeken van jouw zelfvertrouwen? Therapiepraktijk Susan biedt je een veilige omgeving waarin je je gevoelens over jezelf kunt uiten. Ik heb geen enkel oordeel. We kunnen samen exploreren hoe jouw innerlijke criticus eruit ziet en waar zij je voor wil beschermen. Vervolgens kun je rustig mijmeren over de mogelijkheden om jouw gevoel van zelfvertrouwen te vergroten. Uiteraard kunnen we EMDR toepassen als het bijdraagt en als je dat wilt.
Er is geen wachtlijst. Ik ontvang je graag in mijn praktijk in Breda! Je kunt meteen zelf je eerste sessie inplannen via de online agenda op de contactpagina of neem contact op via mail, whatsapp, telefoon of de socials. Ben je woonachtig in de omgeving Breda, Zundert, Etten-Leur, Oosterhout of Roosendaal?
Je bent van harte welkom!
Wil je meer lezen over Depressie en/of EMDR? Klik op 1 van deze links:
- Depressie en Wanhoop
- Depressie en slapen
- Tips bij depressie
- Hulp depressie Breda
- Depressie en angst
- Wat is EMDR?
- Hoe werkt EMDR in Breda